Boeken: Lore Segal – Haar eerste Amerikaan
De naïeve Ilka Weissnix is een joodse vluchtelinge, die uit het door nazi’s bezette Europa ontsnapt. Ze wil een nieuw leven opbouwen in New York, waar ze intrekt bij haar nicht, Fishgoppel, een grappig, intellectueel figuur. ‘Haar eerste Amerikaan’ van Lore Segal verscheen voor het eerst in 1985 en verwierf inmiddels de status van ‘moderne klassieker’. Het is een schrijnend en grappig verhaal over een gedoemde liefde. In Utah, haar eerste tussenstop in de V.S., ontmoet Ilka een man met extreem kort geknipt grijs haar: ‘Het lag plat tegen de grote schedel op een manier die het meisje niet begreep. Zijn huid had een gele tint, de neus was plat en de mond breed – net een kikker (…) als hij niet de indruk had gewekt van gewicht, van gewichtigheid, zoals een Romeinse senator, dacht Ilka’. Ze meent dat de imposante, zwarte man haar Engels zal leren praten en haar een air van wereldwijsheid zal geven. Carter Bayoux noemt zichzelf ‘een fantastische leraar’ en hij neemt Ilka op sleeptouw. Ilka wil het Duitse vooroorlogse katoen, dat als ijzer om haar lichaam aanvoelt, van zich afschudden. Wanneer ze op Broadway een Weens echtpaar ziet, begrijpt ze die tot in het diepste van haar vezels. Van Amerikanen snapt ze niets. ‘Jij en ik staan hier, naast elkaar, maar ik heb geen idee wat je ziet,’ laat ze zich tegen Carter ontvallen. Ilka sprokkelt nieuwe woorden en na enige tijd kan ze zelfs weg met het sierlijke proza van Henry James. Fishgoppel geeft haar een kopie van ‘Oliver Twist’ te leen. Ilka beweert dat ze ‘het echte Amerika’ wil leren kennen, niet de migrantenkolonie die in New York een tweede thuis heeft gevonden. Segal beschrijft hoe Ilka zich Amerika eigen maakt. Carter is een schitterende gids en leermeester. Hij is een alcoholist en een eenzaat. Toch kent hij iedereen, want hij is adviseur voor de V.N. over raciale kwesties en ooit werkte hij als leraar en als journalist. Ilka doet een poging om de zwaar drinkende Carter terug tot leven te wekken. Wanneer hij zich dagenlang opsluit in droevige hotelkamers is zij de enige die bij hem langsgaat. ‘Haar eerste Amerikaan’ speelt in hotelkamers met zware overgordijnen en in late night restaurants. Het is een teder, grappig en immens droevig boek, geschreven door een grote stiliste. Om Ilka’s entrée in Carters New York te beschrijven, klinkt het: ‘Hij hield een strookje van de nachtlucht tussen hen open.’ Lore Segal werd in 1928 geboren in Wenen als dochter van welgestelde Joden. Tijdens de oorlog vluchtte ze naar Engeland. Na de oorlog verhuisden Lore Segal en haar moeder naar de Verenigde Staten. Segal schreef onder andere ‘Other’s People’s Houses’ en ‘Shakespeare’s Kitchen: Stories’, dat genomineerd werd voor de Pulitzer Prize.
Kathy Mathys