Onvervulde levenshonger
In 2000 debuteerde Dave Eggers met de verbluffende autobiografie Een hartverscheurend verhaal van duizelingwekkende genialiteit. In zijn eerste verhalenbundel, Hoe hongerig wij zijn, laat hij opnieuw flitsen zien van zijn meesterschap.
Kathy Mathys
Dave Eggers was een prille twintiger, toen zijn ouders vlak na elkaar aan kanker stierven. Eggers en zijn zus stonden meteen in voor de opvoeding van hun tienerbroer. Deze gebeurtenissen vormen het centrale gegeven van Een hartverscheurend verhaal van duizelingwekkende genialiteit, een schitterende autobiografie over broer-zusrelaties en familiegeheimen. Omdat Eggers zijn relaas voortdurend onderbrak voor commentaar kreeg het het etiket ‘postmodern’ opgeplakt. Dat Eggers niet koos voor een recht-toe-recht-aan-aanpak en zijn verhaal doorspekte met komische noten en experimentele toetsen, had echter niets te maken met cynisme of nihilisme. Voor Eggers is humor geen middel om te relativeren maar schemert de tragiek van het leven juist door in de komische passages. Ook in zijn eerste roman, U zult versteld staan van onze beweeglijkheid, en in zijn pas verschenen verhalencollectie, Hoe hongerig wij zijn, blijken Eggers’ hilarische passages vaak de meest doorleefde.
De titel van deze bundel onthult meteen de centrale thematiek. Eggers’ protagonisten zijn op zoek naar echte emoties en authentieke ervaringen. Veelal gaan ze op reis, in de hoop dat hun hunkering daar bevredigd zal worden. In opener Nog een trekt een man van de ene naar de andere Egyptische piramide. Wanneer hij de bouwwerken binnenin ziet, lijken ze hem erg miezerig. In Dat het water nat als olie is, kan maar één ding betekenen ontmoeten twee oude vrienden elkaar voor een paar dagen in Costa Rica. Pilar is ervan overtuigd dat ze na een paar cocktails met Hand in bed zal belanden, al heeft ze het raden naar de emotionele consequenties van zo een escapade. Dat exotische vakanties niet meteen existentiële soelaas brengen, blijkt uit Eggers’ beschrijving van de oceaanbodem: ‘Hij had de consistentie en de kleur van menselijk vlees dat te lang in de zon heeft gelegen.’ Ook in Rust ontmoeten twee vrienden elkaar op neutraal terrein. De verteller trekt naar Edinburgh met Erin, op wie hij al jaren verliefd is. Het verhaal neemt een akelige wending, wanneer Erin gebeurtenissen uit het verleden onthult.
Eggers’ bekommernis met de dood is op bijna elke pagina voelbaar. Toch levert dat geen loodzwaar proza op. In Naar het raam klimmen, doen alsof je danst trekt Fish dwars door Amerika omdat zijn neef Adam voor de zoveelste keer zelfmoord heeft proberen plegen. Fish ergert zich aan Adam met zijn ‘Ik zie de dingen door een donker water.’ Ook in zijn autobiografie stak Eggers al de draak met depresievelingen die hun leven vergooien.
In Aantekeningen voor een verhaal over een man die niet alleen wil sterven trommelt de bejaarde Basil een oude vriendin op, gespecialiseerd in societyfeestjes, die van zijn heengaan een groots stadiongebeuren moet maken. Eggers presenteert ons hier geen afgewerkt geheel maar notities voor zijn verhaal. ‘Ongeveer 8000 woorden. Vlot stuk. Eenvoudig taalgebruik, ‘ begint het. Dit is niet het enige verhaal waarin Eggers gaat voor het experiment, wel het meest geslaagde. In ‘Dat het water nat is als olie, kan maar één ding betekenen praten de boomtoppen en de wolken met elkaar. Wanneer Pilar en Hand paarden tegenkomen, bemerkt de auteur: ‘De paarden hadden geen symbolische betekenis’. Soms zijn Eggers’ experimenten niet meer dan ergerlijke spielerei, zoals in het niet in de Nederlandse vertaling opgenomen verhaal There Are Some Things He Should Keep To Himself, dat vijf witte pagina’s bevat. Ook het extreem korte Over het verlangen drie muren af te hebben voordat ze thuiskomt heeft wat te weinig om het lijf om echt te bekoren. Het langste verhaal uit de bundel is meteen ook het beste. In Klimmen en dalen trekt de 38-jarige Rita naar de Kilimanjaro voor een vierdaagse trektocht. Eenmaal ter bestemming, weet ze niet meer wat ze er komt doen: ‘Ze zal hetzelfde pad nemen dat duizenden voor haar namen en het zal een koude, natte en rillerige bedoening worden’. Tijdens de tocht valt Rita wisselend ten prooi aan gevoelens van radeloosheid en euforie. Geleidelijk aan sijpelt ook één en ander door over de verstikkende wreedheid van Rita’s familie. ‘Klimmen en dalen’ is een schitterend opgebouwd verhaal met de emotionele impact van een roman. Stilistisch is dit het meest traditionele uit de bundel, al pakt Eggers ook hier uit met zijn verrassende, vitale beelden. Rita’s zus was zo mager ‘dat ze geen hoge hakken kon dragen, zonder eruit te zien als een reiger met een zwarte legging aan.’ Hoe hongerig wij zijn is een bundel van ongelijkmatige kwaliteit, die nu eens ergert en je dan weer helemaal uit je lood slaat.
**
Dave Eggers, Hoe hongerig wij zijn. Vertaald door Irving Pardoen, Vassallucci, Amsterdam, 235 blz. Oorspronkelijke titel: How We Are Hungry.
De auteur
Dave Eggers (°1970) debuteerde in 2000 met het alomgeprezen Een hartverscheurend verhaal van duizelingwekkende genialiteit. In 2002 publiceerde Eggers de roman U zult versteld staan van onze beweeglijkheid. Eggers is tevens de hoofdredacteur van het literaire tijdschrift McSweeney’s dat al werk publiceerde van onder andere Rick Moody en Nick Hornby.