Neuroot met vlinderdas
Hij werd bekend met een verhaal over zijn job als elf in een supermarkt. David Sedaris wroet opnieuw in eigen leven voor het grappige ‘Wanneer je omringd bent door vlammen’.
Kathy Mathys
Je hebt van die mensen die het allemaal zomaar overkomt. Ze rollen van de ene hilarische situatie in de andere. Op het vliegtuig komen ze steeds naast kleurrijke freaks terecht. Ze ontvangen postpakjes met pikante inhoud die toevallig bestemd zijn voor de bovenbuur. Of ze krijgen een lift van de tweelingsbroer van Michael Jackson. Hun dolle, bevreemdende avonturen leveren de geknipte gesprekstof op tijdens etentjes. David Sedaris is één van hen. De Amerikaanse schrijver begon als komiek voor de nationale radio-omroep, maar schakelde snel over naar het geschreven woord. Bundels als ‘Naakt’, ‘Ik ooit mooi praten’ en ‘Steek je familie in de kleren’ zijn inmiddels miljoenenbestellers.
‘Wanneer je omringd bent door vlammen’ toont ons geen nieuwe Sedaris. De 46-jarige schrijver heeft wél bekommernissen die vroeger enkel zijdelings aan bod kwamen, vooral de dood. Sedaris fantaseert over zijn tragische einde en begrafenis. Hij neemt een kijkje bij een lijkschouwer en doet zijn vriend Hugo een skelet cadeau. In ‘Het rokersgedeelte’, het langste verhaal in de collectie, beschrijft Sedaris hoe hij stopte met roken. Sedaris komt uit een rokersfamilie. Als kind had hij een hekel aan ‘de geur van verwaarlozing’ die door de sigaretten in huis hing. De erg ordelijke Sedaris had een slaapkamer die naar hoopvolle verwachting rook, ‘zoals een platenhoes op het moment dat je het plastic eraf haalde’. Toch werd hij verslaafd en verkoos hij jarenlang groezelige hotelkamers met ketchupresten aan de lichtknoppen boven chique plekken met een rookverbod. Samen met Hugo reist Sedaris naar Tokio, waar hij hoopt zoveel afleiding te vinden dat hij de sigaretten vergeet. Hij verbaast zich over de afwezigheid van gsm-gerinkel en de aanwezigheid van parapluhaken naast urinoirs. Hij ligt dubbel wanneer hij de Engelse veiligheidsinstructies in hotelkamers ziet. In plaats van ‘bij brand’ leest hij ‘wanneer je omringd bent door vlammen’. Niet enkel in Japan heeft Sedaris een scherp oog voor kleine eigenaardigheden. In ‘De invalkracht’ heeft hij het over de zonderlinge mevrouw Peacock die komt babysitten bij de familie Sedaris. Haar huid had de kleur van Vaseline en de vrouw wilde steeds op haar rug gekrabd worden, tot grote gruwel van de kinderen. Sedaris spaart zijn familie nooit. Hij beschrijft hun kleine kantjes en neurosen. Zus Lisa is geobsedeerd door ziektes en vader en moeder Sedaris drinken meer dan goed voor hen is. De schrijver zelf krijgt er nog het meest van langs. Hij is een hulpeloos geval die niet kan emailen of de verwarming aanzetten. Zonder de hyperefficiënte Hugo zou hij zo goed als verkommeren, lijkt het. In het erg leuke ‘Strikvraag’ heeft Sedaris het over zijn belabberde kledingstijl. Op advies van zijn vader droeg Sedaris een tijdje vlinderdassen tot een vriend hem erop wees dat je daarmee aan de wereld kenbaar maakte dat je geen erectie meer kon krijgen.
Sommige van deze verhalen zijn een sketch die je een doorgewinterde komiek zo ziet opvoeren. De meeste brengen meer dan een vermakelijk moment. Het zijn uitgekiende kortverhalen vol treffende vergelijkingen zoals ‘Ik voelde me als iemand met een beugel van vijf kilo om zijn been die een begunstigde van het nieuwe poliovaccin tegenkomt.’ Sedaris verborg jarenlang angstvallig zijn seksuele geaardheid. Hij staat dan ook versteld van het gemak waarmee homoseksuele tieners nu door het leven walsen.
***
David Sedaris, Wanneer je omringd bent door vlammen, vertaald door Boukje Verheij, Lebowski, Amsterdam, 302 blz. Oorspronkelijke titel: When You Are Engulfed in Flames.