Het nieuwe lezen
De iPad laat je onder de lakens zonder zaklamp lezen. Maar je kan zoveel meer met het apparaat: luisteren, kijken, tekenen, verslepen. Wat heeft de App Store te bieden aan lezers?
Kathy Mathys
Voor vele gebruikers lijkt het alsof de iPad er al jaren is. ‘Wat zouden we aanvangen zonder?,’ klinkt het uit de monden van adepten. Laten we niet vergeten dat de eerste iPad in april 2010 op de markt kwam, nog geen twee jaar geleden dus. Dat er nog niet veel Apps voor boekenlezers zijn, is dan ook niet verwonderlijk. Veruit de meeste Apps zijn eigenlijk niet meer dan digitale bibliotheken. Toch beginnen uitgevers steeds meer na te denken over de specifieke mogelijkheden voor iPad. Een overzicht van de leukste Apps voor boekenmensen:
Ouderwets lezen
Classics2Go
Wat: Engelstalige digitale versies van klassiekers als ‘Pride and Prejudice’, ‘De Ilias’ en ‘Siddharta’. Je hebt meer van dit soort digitale bibliotheken die ideaal zijn voor de besluiteloze reiziger die niet met overvolle koffers wil zeulen en toch keuze wil uit meer dan één boek.
Prijs: gratis
Look: beetje ouderwets, bruingele bladzijden, past wel bij de oudere titels.
Gebruik: Sommige lezers willen niet herinnerd worden aan papieren boeken, anderen willen de leeservaring op papier juist zoveel mogelijk benaderen. Hier klik je een boek aan op een ouderwets rekje. Je draait de bladzijden om, net als in een papieren boek. Heel makkelijk te gebruiken, al ontbreekt de digitale bladwijzer.
British Library Historical Collection
Wat: een digitale bibliotheek vol historische schatten. Het gaat niet enkel om fictie, ook om non-fictie over bijvoorbeeld geschiedenis en geologie.
Prijs: gratis
Look: sober en smaakvol. Het gaat om ingescande historische documenten. De bladzijden zijn ‘vergeeld’.
Gebruik: Klik je een titel aan, dan krijg je een samenvatting van het boek. Bevalt het je, dan kan je het volledige manuscript lezen. Je kan de titels aan je persoonlijke boekenrek toevoegen. Verder zijn er geen extra mogelijkheden.
Arnon Grunberg (Nijgh en van Ditmar)
Wat: een App met bibliografie, nieuws en blogberichten van Grunberg
Prijs: gratis
Look: weinig spraakmakend. Bevat een foto van de schrijver, de cover van ‘Huid en haar’.
Gebruik: heel gebruiksvriendelijk, al voegt deze App niets toe aan de officiële Grunberg-website.
Ik Jan Cremer (Bezige Bij)
Wat: Een ingescande versie van het oorspronkelijke, uitgetikte manuscript, inclusief correcties. Ook de kladjes en schetsen voor het coverontwerp kan je bekijken en de details over de reclamecampagne voor het boek (‘luchtreklame d.m.v. strooibiljetten en helikopters afdalingen’ is één van de methodes).
Prijs: 0.79 €
Look: Een verzameling van kladjes, kattebelletjes, getypte documenten. Als geheel is het wat warrig.
Gebruik: Interessante historische info voor de bibliofiele lezer. Er staat te weinig uitleg bij de ingescande historische documenten.
VertragingsApp (Nijgh en van ditmar)
Wat: Eén van de leukste lees-Apps in het Nederlands. Je koopt een verhaal of romanfragment dat je kan lezen tijdens het wachten op een vertraagde trein of bus. Kies je voor ‘drie minuten leestijd’, dan krijg je bijvoorbeeld een gedicht van Leo Vroman of een fragment uit ‘Buurvrouw’ van Vrouwkje Tuinman ; ben je langer vertraagd dan zou je kunnen kiezen voor een verhaal van Thomas Rosenboom. Vind je het fragment leuk, dan kan je met een klik het volledige boek aanschaffen.
Prijs: 2.99 €
Look: No nonsense. Een klok waarop je de minuten kan aangeven, afbeeldingen van de covers van de boeken. De teksten hebben een achtergrond in gebroken wit.
Gebruik: Makkelijker kan haast niet. Je kan het lettertype groter maken, een groot pluspunt.
Met beeld en/of geluid
Remco Campert (Bezige Bij)
Wat: Een digitale versie van Camperts dichtbundel ‘Nieuwe herinneringen’
Prijs: gratis/ één gedicht kan je gratis beluisteren, individuele gedichten schaf je aan voor 0.79 €
Look: geen franjes, een foto van Campert is het enige gebruikte beeld.
Gebruik: Je kan de gedichten zowel lezen als beluisteren. Campert leest voort. Je kan een gedicht ook mailen aan een ander.
Zafón YA (Signatuur)
Wat: De App bevat ‘De nevelprins’ en ‘Het middernachtspaleis’, boeken die de auteur schreef voor zijn doorbraak, het gaat om young adult-romans. Tijdens het lezen, hoor je muziek die Záfon componeerde.
Prijs: Gratis. Je kan de eerste twee hoofdstukken van de boeken gratis downloaden. Voor bijkomende hoofdstukken betaal je 0.79 €. Een volledig boek kost 4.99 €.
Look: Afbeeldingen die net zo goed de cover van een ouderwets mysterieverhaal zouden kunnen sieren: inktpot, gebarsten brilletje, antiek horloge.
Gebruik: Sommige lezers zullen door de opgelegde soundtrack makkelijker in het verhaal komen, anderen zullen het te afleidend vinden. Een bladwijzer, de mogelijkheid om de grootte van het lettertype aan te passen en om met andere lezers via Twitter of Facebook van gedachten te wisselen maken deze App geslaagd.
Ivo Victoria (Anthos)
Wat: ‘Gelukkig zijn we machteloos’, de nieuwe roman van Ivo Victoria, heeft een iPad-versie met als extra’s een videodagboek (Victoria heeft het over werktitels, worstelingen met plot en ritme), een door Victoria voorgelezen versie en de extra novelle ‘K’.
Prijs: 12.99 € Wie het papieren boek of het e-book koopt, kan de App gratis downloaden.
Look: Eén van de knapste Nederlandstalige Apps. De kleuren en afbeeldingen, het letterype: alles is even smaakvol.
Gebruik: Deze App bevat een handleiding maar die is overbodig, alles is helder. Geen bladwijzer, het lettertype kan niet aangepast worden, maar het boek is duidelijk leesbaar.
eBooks eregalerij (Stichting Bibliotheek.nl en DBNL)
Wat: 25 oudere klassiekers uit de Nederlandstalige literatuur. Er zijn ronkende titels als ‘Max Havelaar’ bij, maar ook minder bekend werken van Virginie Loveling of Conrad Busken Huet. Behalve de boeken zelf, is er achtergrondinfo over leven en werk van de auteur, over het onthaal bij critici en over de literaire erfenis van de auteur.
Prijs: gratis
Look: helder, smaakvol. Bij elk boek staat een link naar relevant YouTube-materiaal.
Gebruik: Een heel overzichtelijk en makkelijk te gebruiken App met digitaal leeslint. Je kan snel naar één bepaald hoofdstuk of gedicht dankzij de inhoudstafel. De digitale boeken imiteren niet de papieren leeservaring. Je kan het lettertype jammer genoeg niet vergroten.
Electric Literature
Wat: Electric Literature wil de nieuwe media gebruiken om het kortverhaal onder de aandacht te brengen. Het magazine verschijnt vier keer per jaar. Elke aflevering bevat vijf kortverhalen. Toppers die eerder een bijdrage leverden zijn Michael Cunningham, Lydia Davis en Don Delillo.
Prijs: Gratis. Je krijgt één magazine om uit te proberen. Een nummer kost 3.99 € per stuk.
Look: Eén van de mooiste Apps voor wie van lezen houdt. Sommige verhalen zijn vergezeld van prachtige illustraties en animatiefilms. Je kan de tekst lezen en/of beluisteren/bekijken. Niet bij elk verhaal staan afbeeldingen. Rick Moody’s ‘Some Contemporary Characters’ bestaat enkel uit Tweets. Dit magazine maakt optimaal gebruik van de mogelijkheden van iPad.
Gebruik: Dit is een App die je laat lezen, luisteren en kijken. Alles wijst zichzelf uit.
McSweeney’s
Wat: McSweeney’s is de uitgeverij van schrijver Dave Eggers. Je vindt dezelfde informatie als op de website (winkel, nieuws, aankondiging van titels). Het leuke aan deze App is ‘Small Chair’, waarop je integrale kortverhalen kan lezen, filmpjes kan bekijken uit The Believer en Wolphin, de magazines die McSweeney’s uitgeeft.
Prijs: de App is gratis. Voor een abonnement van 6 maanden op ‘Small Chair’ betaal je 2.99 $.
Look: Dezelfde vormgeving als op de website. Vooral het materiaal uit ‘Small Chair’ is betoverend mooi.
Gebruik: Kijken en lezen, heel helder, wijst zichzelf uit.
Literair Thriller magazine (Ambo Anthos)
Wat: een magazine over de boeken die Ambo Anthos publiceert, bestaat ook in boekvorm. De App bevat als extra filmpjes (trailers en auteursinterviews).
Prijs: gratis
Look: ziet er net zo uit als de papieren versie. De extra filmpjes zijn flashy.
Gebruik: De trailers en de flitsende auteursinterviews voegen iets toe aan de papieren tekst. Heel gebruiksvriendelijk.
Lezen en praten daarover
Goodreads
Wat: Goodreads is één van de grootste sites voor lezers die graag gedachten uitwisselen over boeken. ‘Mensen helpen bij het vinden van boeken en mensen hun liefde voor boeken laten delen’: zo omschrijft Goodreads haar missie. De App bevat zoeklijsten per genre, je kan je eigen boekenplank bijhouden, kritieken schrijven en met andere lezers chatten over boeken. Van fictie, tot boeken over sport, paranormale activiteiten en manga’s.
Prijs: gratis
Look: De App ziet er minder mooi uit dan de corresponderende website.
Gebruik: Gebruiksvriendelijk. Je kan makkelijk je eigen recensie plaatsen. De website bevat wel meer randinformatie, zoals boekquizzen, auteursquotes en trivia.
Voor kinderen
Slik de slang (Hatch Search Talent)
Wat: Het is niet zo vreemd dat de iPad uitermate interessant is voor wie prentenboeken maakt. Boeken voor de kleinsten zijn dikwijls interactief en daar spelen heel wat iPad-titels op in. Dit verhaal van Hugo Arends gaat over een slang die zoveel eet dat ze de volgende dag veel langer is dan voordien.
Prijs: 2.39 €.
Look: Eenvoudige tekeningen in felle kleuren, aantrekkelijk voor peuters en kleuters.
Gebruik: Het kind luistert, kijkt, draait de bladzijden om. Het kan ook zelf meewerken aan het verhaal door het eten naar de buik van de slang te slepen en door de slang toe te dekken voor het slapengaan.
Zusje (Gottmer)
Wat: strip van Gerrit de Jager over een klein meisje dat hulp nodig heeft. Voor kleuters en volwassenen die heimwee hebben naar etch a sketch
Prijs: gratis
Look: zwart-wit, guitige tekeningen
Gebruik: De lezer luistert, kijkt en tekent mee door de vinger over het scherm te bewegen. Erg leuk en levendig.
The Fantastic Flying Books of Mr.Morris Lessmore
Wat: Prachtige App gemaakt door voormalig medewerker van Pixar en schrijver William Joyce. Het verhaal gaat over een man die houdt van lezen en door een Wizard of Oz-achtige storm in een kamer vol boeken belandt.
Prijs: 3.60 €
Look: Dit is een verhaal voor jong en oud met een nostalgische look. De animatie is even knap als die van de beste Pixar-film.
Gebruik: Je bladert door dit interactieve boek. Door met je vinger over het scherm te bewegen laat je de wind oprukken, open je deuren. Laat zich herbekijken. Prachtig!
Voor schrijvers
Manuscript for iPad
Wat: Dit is een App voor wie zelf een boek wil schrijven. Je maakt eerst een ‘pitch’, dan een synopsis en je legt een ‘bakje’ met digitale indexkaarten aan.
Prijs: 5.49 €
Look: Sober en zakelijk
Gebruik: Makkelijk in gebruik. De link naar een thesaurus en Google is handig voor opzoekwerk, al zweren de meeste schrijvers bij een werkkamer zonder internetverbinding.